آدرس ایمیل خود را وارد نمایید
ثبت
پیام خود را بنویسید
دوره 22، شماره 130 - ( زمستان 1402(دی)، 1402 )
جلد 22 شماره 130 صفحات 1990-1971 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
RahimiAsill M, Zahrakar K, Mohsenzadeh F. (2023). Comparing the effectiveness of choice theory and transactional analysis on girls students' academic procrastination. Journal of Psychological Science. 22(130), 1971-1990. doi:10.52547/JPS.22.130.1971
URL: http://psychologicalscience.ir/article-1-2117-fa.html
URL: http://psychologicalscience.ir/article-1-2117-fa.html
رحیمی اصیل مهوش، زهراکار کیانوش، محسن زاده فرشاد. مقایسۀ اثربخشی آموزش مبتنی بر نظریۀ انتخاب و تحلیل رفتار متقابل بر اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان دختر مجله علوم روانشناختی 1402; 22 (130) :1990-1971 10.52547/JPS.22.130.1971
استاد، گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. ، dr-zahrakar@gmail.com
چکیده: (331 مشاهده)
زمینه: یکی از شایع‌ترین مشکلات در سطوح مختلف تحصیلی به ویژه در دورۀ نوجوانی، اهمال‌کاری تحصیلی است. اهمال‌کاری از مهم‌ترین علل عدم موفقیت دانش‌آموزان در یادگیری و دستیابی به پیشرفت تحصیلی است. مداخله‌های آموزشی مبتنی بر نظریۀ انتخاب و تحلیل رفتار متقابل دو نوع مداخلۀ متفاوت هستند که به ترتیب بر عوامل درونی و بینفردی تأکید می‌کنند و در مورد مقایسۀ اثربخشی آن‌ها بر اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان دختر، شکاف پژوهشی وجود دارد.
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسۀ اثربخشی آموزش‌های مبتنی بر نظریۀ انتخاب و تحلیل رفتار متقابل بر اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان دختر انجام شد.
روش: روش پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه گواه و پیگیری دو ماهه بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر پایۀ نهم شهر کوه دشت در سال تحصیلی 1399- 1398 بود که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای 45 نفر انتخاب شده و به صورت تصادفی در سه گروه 15 نفری (دو گروه آزمایش: نظریۀ انتخاب و تحلیل رفتار متقابل و یک گروه گواه) جایگزین شدند. به منظور جمع‌آوری اطلاعات از مقیاس ارزیابی اهمال کاری تحصیلی- نسخۀ دانش آموز (سولومون و راثبلوم، 1984) استفاده شد. همچنین برنامه‌های آموزشی مبتنی بر نظریۀ انتخاب (نیکبخت و همکاران، 1392؛ گلاسر، 1999) و مبتنی بر تحلیل رفتار متقابل (استوارت و جونز، 2009) در هشت جلسه به ترتیب بر روی گروه‌های آزمایش اول و دوم اجرا شد. همچنین داده‌های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر با بهره‌گیری از نرم‌افزار SPSS-23 تحلیل شدند.
یافته ها: یافته‌ها نشان داد که هر دو آموزش مبتنی بر نظریۀ انتخاب و تحلیل رفتار متقابل (به ترتیب با اندازه اثر 0/870 و 0/721) بر اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان دختر پایۀ نهم تأثیر معنی‌دار و پایداری داشتند. (0/001 ≥P). همچنین نتایج مقایسه مداخله‌ها در آزمون تعقیبی بنفرونی نیز نشان داد که اثربخشی آموزش مبتنی بر نظریۀ انتخاب بر کاهش اهمال‌کاری تحصیلی بیشتر از تحلیل رفتار متقابل بود (0/001 ≥P).
نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می‌رسد، مداخلات آموزشی مبتنی بر نظریۀ انتخاب و تحلیل رفتار متقابل بر کاهش اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان دختر مؤثر بودند، اما برنامۀ آموزش مبتنی بر نظریۀ انتخاب به دلیل افزایش دادن خودباوری تحصیلی و بهبود مهارت‌های فراشناختی دانش‌آموزان اثربخشی بیشتری دارد، به همین دلیل پیشنهاد می‌شود مشاوران مدارس بیشتر از این روش آموزشی برای کاهش اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان استفاده کنند.
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسۀ اثربخشی آموزش‌های مبتنی بر نظریۀ انتخاب و تحلیل رفتار متقابل بر اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان دختر انجام شد.
روش: روش پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه گواه و پیگیری دو ماهه بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر پایۀ نهم شهر کوه دشت در سال تحصیلی 1399- 1398 بود که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای 45 نفر انتخاب شده و به صورت تصادفی در سه گروه 15 نفری (دو گروه آزمایش: نظریۀ انتخاب و تحلیل رفتار متقابل و یک گروه گواه) جایگزین شدند. به منظور جمع‌آوری اطلاعات از مقیاس ارزیابی اهمال کاری تحصیلی- نسخۀ دانش آموز (سولومون و راثبلوم، 1984) استفاده شد. همچنین برنامه‌های آموزشی مبتنی بر نظریۀ انتخاب (نیکبخت و همکاران، 1392؛ گلاسر، 1999) و مبتنی بر تحلیل رفتار متقابل (استوارت و جونز، 2009) در هشت جلسه به ترتیب بر روی گروه‌های آزمایش اول و دوم اجرا شد. همچنین داده‌های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر با بهره‌گیری از نرم‌افزار SPSS-23 تحلیل شدند.
یافته ها: یافته‌ها نشان داد که هر دو آموزش مبتنی بر نظریۀ انتخاب و تحلیل رفتار متقابل (به ترتیب با اندازه اثر 0/870 و 0/721) بر اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان دختر پایۀ نهم تأثیر معنی‌دار و پایداری داشتند. (0/001 ≥P). همچنین نتایج مقایسه مداخله‌ها در آزمون تعقیبی بنفرونی نیز نشان داد که اثربخشی آموزش مبتنی بر نظریۀ انتخاب بر کاهش اهمال‌کاری تحصیلی بیشتر از تحلیل رفتار متقابل بود (0/001 ≥P).
نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می‌رسد، مداخلات آموزشی مبتنی بر نظریۀ انتخاب و تحلیل رفتار متقابل بر کاهش اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان دختر مؤثر بودند، اما برنامۀ آموزش مبتنی بر نظریۀ انتخاب به دلیل افزایش دادن خودباوری تحصیلی و بهبود مهارت‌های فراشناختی دانش‌آموزان اثربخشی بیشتری دارد، به همین دلیل پیشنهاد می‌شود مشاوران مدارس بیشتر از این روش آموزشی برای کاهش اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان استفاده کنند.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط مجوز کرییتیو کامنز (CC BY-NC-ND) قابل بازنشر است. |
This work is licensed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0)